Ukrayna’da Rusya‘nın kontrolündeki Zaporijya Nükleer Santrali’ndeki operasyonların tamamen durdurulduğu açıklandı. Böylelikle, Avrupa’nın en büyük, dünyanın ise en büyük 9. nükleer santralinde üretim tam anlamıyla sonlandırılmış oldu.Ukrayna Devlet Nükleer Enerji Şirketi Energoatom, Zaporijya Nükleer Santrali’nde çalışan son reaktörün faaliyetinin durdurulduğunu bildirdi.
Şirketten yapılan yazılı açıklamada, Zaporijya Nükleer Santrali’nin Ukrayna şebekesiyle tüm bağlantılarının bölgedeki çatışmalar nedeniyle hasar gördüğüne işaret edildi.
Santralin, Ukrayna şebekesiyle bir bağlantısının 11 Eylül gecesi tekrar sağlandığı bilgisine yer verilen açıklamada, “Böylelikle santrale elektrik verilebildi ve santralde çalışan tek reaktörün faaliyetinin durdurulmasına ve en güvenlisi olan ‘soğuk durdurma’ durumuna geçirilmesine karar verildi” ifadesi yer aldı.
Avrupa’nın En Büyük Nükleer Santrali
Ukrayna’nın güneydoğusundaki Zaporijya Nükleer Santrali, Avrupa’nın en büyük nükleer santrali konumunda bulunuyor.
6 nükleer reaktör ve 5 bin 700 megavatsaat elektrik üretim kapasitesine sahip santral, Ukrayna’daki toplam elektriğin yüzde 20’sini sağlıyor.
Santral, 4 Mart’ta Ruslar tarafından ele geçirilmişti. Halihazırda Rus ordusu kontrolünde olan santralin çevresinde topçu saldırıları yaşanıyor. Ukrayna ve Rusya bu saldırılar konusunda birbirini suçluyor.
UAEA’nın Raporu
Diğer taraftan, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), Zaporijya Nükleer Santrali’nin fiziksel bütünlüğünün süregelen çatışmalar nedeniyle ciddi bir tehdit altında olduğuna işaret ederek, bu tehdidin ortadan kalkması için santral çevresinde “nükleer güvenlik ve emniyeti koruma bölgesi” kurulması için tarafların anlaşması gerektiğini açıkladı.
UAEA, Zaporijya ve Çernobil başta olmak üzere Ukrayna’daki nükleer santral ve tesislere ilişkin hazırladığı raporu kamuoyuyla paylaştı.
Raporda, nükleer santralin fiziksel bütünlüğünün korunamamasının ciddi sonuçlar doğuracağına dikkat çekilerek, çatışmaların neden olduğu hasarların radyasyon seviyesini şimdilik etkilemediği, ancak çatışmaların sürmesi durumunda nükleer acil duruma yol açabilecek gelişmelerin yaşanma tehlikesinin devam ettiği vurgulandı.
Ajansın santrale gönderdiği misyonun hasar gören yapılara ilişkin çalışmalara başladığı, nükleer güvenlik ve emniyetin sağlanması için gerekli desteğin verildiği belirtilen raporda, taraflara atılması gereken önemli adımlara ilişkin de tavsiyelerde bulunuldu.
“Taraflar Güvenli Bölge için Anlaşmalı”
Ajans, santralin bulunduğu tesis ve çevresine zarar verilmemesi, çalışanların güvenliği ve fiziksel bütünlüğün muhafaza edilebilmesi için taraflara saldırıların derhal durdurulması tavsiyesinde bulunurken, “Bunun için tüm ilgili tarafların, Zaporijya Nükleer Santrali çevresinde nükleer güvenlik ve emniyeti koruma bölgesinin oluşturulması hususunda anlaşması gerekir” denildi.
Nükleer santralin sorunsuz çalışması için çalışanların fiziki ve psikolojik durumlarının göz önünde tutulması ve olası bir tehlikenin yaşanmaması için her türlü baskıdan kaçınılması uyarısında bulunulan raporda, çalışanlar için aile desteği de dahil normal çalışma koşullarının yeniden sağlanması ve santralin yeniden Ukraynalı yetkililerin idaresine bırakılmasının önemine işaret edildi.